Jednym z surowców, które można wykorzystać do wielu różnych celów, jest filc. Stosuje się go nie tylko w przemyśle, ale także do tworzenia dekoracji. Dzisiaj filc uznawany jest za materiał niebywale wdzięczny w kreowaniu różnorodnych projektów, a osoby zajmujące się jego produkcją co rusz prześcigają się w pomysłach na jego wykorzystanie. Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej na temat filcu, to zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem.
Spis treści:
Ciekawostką jest to, że filcowanie jest jedną z najstarszych dziedzin włókiennictwa. Według legendy święty Klemens, patron filcarzy, w czasie pielgrzymki obtarł sobie nogi, więc włożył do sandałów trochę wełny, aby obuwie nie raniło mu stóp. Po jakimś czasie wełna pod wpływem potu i tarcia sfilcowała się. Tak powstać miał pierwszy filc.
Filc – co to takiego?
Zacznijmy od tego, czym właściwie jest filc. Filc to wyrób włókienniczy, który otrzymywany jest poprzez spilśnianie tkanin. Czym jest spilśnianie? Jest to proces łączenia włókien w zwartą masę. Przy wyrabianiu filcu połączenia te dodatkowo wzmacniane są poprzez zastosowanie w procesie pilśnienia gorącej pary wodnej, słabych roztworów kwasów lub zasad , a także dużego nacisku lub tarcia. Nacisk uzyskuje się przez ubijanie lub walcowanie wilgotnej warstwy włókien lub tkaniny.
Surowcem do produkcji filcu, może być wełna i sierść większości zwierząt hodowlanych, a także niektóre włókna sztuczne takie jak poliester, akryl lub nylon. Bezsprzecznymi zaletami filcu jest wytrzymałość, wszechstronność, a także możliwość łatwej obróbki. Co ważne, filc produkować można maszynowo i ręcznie. Dostępny jest on w szerokiej gamie kolorystycznej, która umożliwia tworzenie nie tylko wspaniałych dekoracji, ale również elementów garderoby takich jak kapelusze czy kapcie.
Rodzaje filcu
Spotkać się możemy z kilkoma rodzajami filcu, które rozróżniamy pod względem materiału, z jakiego są one produkowane oraz samego procesu jego wytwarzania. Różnią się one od siebie grubością – cieńszy filc wykorzystywany jest do dekoracji, natomiast grubszy znajduje zastosowanie bardziej techniczne. Poniżej przedstawiliśmy rodzaje filcu, wraz z ich krótką charakterystyką.
Filc tkany – powstaje przez zwilżanie i mieszanie włókien wełnianych, aż do zmatowienia. Jest powszechnie stosowany w modzie oraz do wyrobu kulek filcowanych. Powstaje on w procesie spilśniania włókien zewnętrznych. W wyniku tego zabiegu tkanina traci swoje początkowe właściwości, ponieważ zanika wewnętrzna struktura tkaniny. W zamian za to tworzy się nowa struktura, która jest gęstsza, bardziej elastyczna i wytrzymała.
Filc igłowy (bity) – jest produkowany przy użyciu igieł z tak zwanymi zadziorami, które splatają ze sobą włókna. Ten proces najczęściej wykorzystywany jest do tworzenia kształtów 3D lub rzeźb. Najczęściej powstaje on z połączenia włókien sztucznych, syntetycznych oraz naturalnych. Ponieważ podczas procesu wytwarzania osiągalne jest tylko ograniczone zagęszczenie, często filce igłowe zostają dodatkowo wzmocnione poprzez dodanie do nich substancji sklejających.
Filc techniczny – charakteryzuje się niezwykłą wytrzymałością, elastycznością oraz miękkością. Posiada także doskonałe właściwości dźwiękochłonne i termiczne, dlatego tez często wykorzystywany jest w meblarstwie.
Filc dekoracyjny – dostępny jest w szerokiej gamie kolorystycznej, a zastosowanie znajduje w produkcji elementów ozdobnych, zabawek, obuwia czy toreb.
Filc – historia
Filcowanie jest jedną z najstarszych dziedzin włókiennictwa. Pierwsze wzmianki i ślady o filcu datowane są na 6500 lat p.n.e. Jego fragmenty zostały znalezione na terenie dzisiejszej Turcji. Prawdopodobnie w tamtym okresie filc wykorzystywany był do produkcji dywanów, czyli miał zgoła inne zastosowanie niż te obecne. Można więc wysnuć wniosek, ze ludzie produkowali filc już w prehistorii, zanim odkryto proces tkania materiałów.
W Polsce filcowanie pojawiło się prawdopodobnie w okresie wczesnego średniowiecza, kiedy to zaczęto wykorzystywać różnorodne gatunki filcu. W związku z tym powstał nawet zawód filcarzy, którzy to mieli zajmować się produkcją filcu w dużych płatach. Za kolebkę produkcji filcu w Polsce uznaje się Gdańsk.
Filc – zastosowania
Filc popularnie wykorzystywany jest do wyrobu kapeluszy, obuwia, wkładek do obuwia, uszczelek, podkładek, wykładzin izolacyjnych i dźwiękochłonnych. Znajduje on również szerokie zastosowanie w tapicerstwie, gdzie produkowane są z niego powłoki ochronne dla tkanin lub gąbek ze sprężynami, które zapobiegają uszkodzeniom. Dodatkowo wygłuszają one dźwięk uginających się sprężyn. Na bocznych ścianach mebli filc stosowany jest do osłaniania twardych płyt meblowych, zapewniając komfort i wygodę użytkowania.
Nie można również zapomnieć o filcach polerskich, które wykorzystywane są do polerowania stali kwasoodpornej, aluminium, miedzi i metali pochodnych, stali. Nie występują one w klasycznej formie arkusza, a krążka z naklejonym rzepem do montażu. Niektóre występują na trzpieniu, wyglądem przypominają frezy, dzięki czemu są one kompatybilne z wiertarkami czy szlifierkami.
W naszym artykule skupimy się jednak na zastosowaniach filcu dekoracyjnego. Kryje on w sobie wiele możliwości, dzięki czemu wykorzystać go można tworzenia różnego rodzaju ozdób. Filc doskonale sprawdzi się w roli ochronnych podkładek pod meble. Wystarczy, że z arkusza wytniemy przy pomocy nożyczek pożądany kształt, a następnie umieścimy go pod meblami. Dzięki temu zabezpieczymy podłogę przed zarysowaniem.
Z filcu wykonać możemy również różnego rodzaju dekoracje świąteczne, zarówno wielkanocne, bożonarodzeniowe czy o uniwersalnej tematyce. Możemy wykonywać bombki, choinki, ciasteczka serduszka i wiele innych ozdób. Wystarczy mieć arkusze filcu, odrobinę waty, nitkę, igłę, nożyczki oraz opcjonalnie klej. Na początku należy przygotować szkic, a następnie wyciąć dwie takie same formy. Internet jest skarbnicą wiedzy, dlatego też znajdziemy w nim wiele różnych szablonów, które możemy wydrukować, a następnie według nich wyciąć odpowiednie wzory.
W kolejnym kroku wycięte fragmenty składamy razem, po czym zaczynamy je zszywać wzdłuż krawędzi. Gdy już dojdziemy do połowy, do środka wkładamy odrobinę syntetycznej lub naturalnej waty i zaszywamy całość. Tak przygotowaną ozdobę, dekorujemy wedle własnego uznania. Możemy również przyszyć wstążkę, która u możliwi zawieszenie naszej pracy w dowolnym miejscu.
W podobny sposób wykonywać możemy również ubranka dla lalek. Równie dobrze z filcu stworzyć możemy małe bieżniki na stół lub podkładki pod szklanki lub talerze. Doskonałą ozdobą dziecięcego pokoju mogą być wykonane z kolorowego filcu literki imienia naszej pociechy. Z okazji Dnia Babci lub Dziadka stworzyć z dziećmi możemy personalizowane etui na okulary.
Ostatnio sporą popularnością cieszą się torebki tworzone z filcu. Z powodzeniem wykorzystywany jest on również przez osoby zajmujące się scrapbookingiem do tworzenia kartek okolicznościowych, albumów na zdjęcia czy zakładek do książek.
Co ważne filc podczas wycinania nie strzępi się, dzięki czemu materiał ten jest niezwykle wdzięczny podczas obróbki. Dlatego też często wykorzystywany jest właśnie do robotek ręcznych. Chętnie korzystają z niego nauczyciele zarówno w przedszkolach jak i szkołach, dlatego też dobrze jest pamiętać o zakupie filcu podczas kompletowania wyprawki.
Nasze propozycje to tylko niewielka część tego, w jaki sposób można wykorzystywać filc. Jednak mamy nadzieję, ze nasz artykuł zachęci was do kreatywnej zabawy i eksperymentów z tym materiałem.
