W naszym artykule wyjaśniamy jak wykorzystywać przydatne narzędzia malarskie, jak stosować zasady kompozycji, a także jak wykorzystywać różne techniki malarskie w malowaniu farbami olejnymi.
Spis treści:
Czym są farby olejne i dlaczego warto nimi malować?
Farby olejne to wolno schnące farby, które produkowane są z pigmentów zmieszanych ze spoiwem. W przypadku farb olejnych, jako spoiwo wykorzystuje się olej roślinny, najczęściej lniany (choć nierzadko wykorzystuje się także olej makowy).
To właśnie spoiwo (czyli olej), jest odpowiedzialne między innymi za konsystencję farb, a także czas ich wysychania.
Szeroka kolorystyka farb olejnych umożliwia artyście osiąganie zróżnicowanych efektów. Gotowe zestawy farb olejnych są doskonałym rozwiązanie dla początkujących malarzy. Na początku warto jednak wybierać mniejsze komplety, dzięki temu będziemy w stanie nauczyć się, jak mieszać ze sobą poszczególne kolory farb olejnych.
Jak malować farbami olejnymi? Historia i ewolucja farb olejnych
Niestety nie da się precyzyjnie określić kiedy wynalezione zostały farby olejne. Pierwsze przykłady użycia farb olejnych pochodzą z okresu starożytności. Najstarszymi znanymi malowidłami olejnymi są buddyjskie malowidła ścienne powstałe ok. 650 r. n.e. Powszechnie farby olejne zaczęto wykorzystywać w XV wieku w Niderlandach, a następnie w pozostałych krajach Europy. Techniki stosowania farb olejnych zaczęły stopniowo wypierać malarstwo temperami.
Do najpopularniejszych obrazów namalowanych farbami olejnymi należą między innymi dzieła Vincenta van Gogha, Gustava Klimta, Claude’a Moneta, Rembrandta van Rijna oraz Pabla Picassa. Dziś dzieła powyższych artystów nadal prezentują się niemal nienagannie. Wartość obrazów olejnych pochodzących od najsłynniejszych malarzy jest niejednokrotnie nieoceniona.
Jak zacząć malować farbami olejnymi: pierwsze kroki
Nauka malowania farbami olejnymi nie należy do najprostszych zadań. Przede wszystkim przed rozpoczęciem malowania przygotujmy przestrzeń do tworzenia. Powinniśmy odpowiednio zabezpieczyć wszystkie elementy, które mogą ulec przypadkowemu zabrudzeniu. Podczas tworzenia pierwszych obrazów olejnych warto mieć w zasięgu ręki także paletę umożliwiającą mieszanie kolorów, ściereczki oraz kilka kubeczków.
Malowanie obrazów farbami olejnymi powinniśmy rozpocząć od stworzenia wstępnej warstwy. Początkowo zaznaczamy kształty oraz cienie, nakładając kolory, które będziemy później rozbudowywać. Warto pamiętać, aby przesadnie nie rozcieńczać farb we wstępnej fazie malunku.
Wybór odpowiednich materiałów: pędzle, płótno, tubki farb olejnych
Malarstwo olejne, co jest potrzebne? W malowaniu obrazów farbami olejnymi niezwykle ważne jest podłoże. Do tworzenia warto wybrać odpowiednio przygotowane płótno malarskie. Powinno być one uprzednio zagruntowane. Jeżeli chcemy samodzielnie wykonać podobrazie, musimy je również odpowiednio przygotować do malowania. Niezbędne jest właśnie gruntowanie. Więcej na temat podobrazi przeczytacie w naszym artykule “Podobrazia – co to jest? Poznaj ich 7 rodzajów“.
Farby olejne jak każde inne farby wymagają użycia pędzli. Jakie wybrać pędzle do farb olejnych? Do malowania farbami olejnymi warto wybierać pędzle z naturalnym włosiem świni. Dlaczego włosie naturalne? Ponieważ charakteryzuje się one dobrą sprężystością i sztywnością. Ze względu na nieregularny kształt pozostawiają wyraźną fakturę na podłożu. Więcej na temat pędzli i szpachelek przydatnych w malarstwie olejnym możesz przeczytać tutaj.
Nabieranie farby pędzlem z włosia naturalnego jest bardziej komfortowe, aniżeli w przypadku pędzli z miękkim włosiem syntetycznym. Zbyt miękkie włosie nie utrzyma i nie rozprowadzi ciężkich farb olejnych.
Podczas malowania farbami olejnymi równie dobrze sprawdzą się różnego rodzaju szpachelki. Umożliwią one tworzenie zróżnicowanych efektów, które dobrze będą współgrały z teksturą nabieranej farby pędzlem.
Gruntowanie płótna: dlaczego jest to ważne?
Przed rozpoczęciem malowania farbami olejnymi powinniśmy upewnić się, że nasze płótno jest zagruntowane. Dlaczego? Otóż farby olejne mają tendencję do wsiąkania w materiał. Płótna malarskie, czyli tzw. podobrazia są najczęściej wstępnie zagruntowane przez producentów. Warstwa gesso – czyli gruntu – zabezpiecza włókna przed nadmiernym wsiąkaniem farb, a także wygładza i ujednolica powierzchnię podobrazia.
Jak namalować obraz olejny? Techniki malowania farbami olejnymi
Podstawy techniki malowania farbami olejnymi
Obrazy malowane farbami olejnymi, dzięki właściwościom farb zachowują swoje walory na bardzo wiele lat. Poniżej dowiecie się, jak zacząć malować farbami olejnymi oraz jakie są techniki stosowania farb olejnych.
Terpentyna to bezbarwna lub żółta ciecz o intensywnym zapachu (choć znaleźć można również terpentynę bezzapachową). Rozpuszcza ona tłuszcze, parafiny, żywice oraz inne substancje organiczne. Używanie terpentyny do farb olejnych pozwoli artyście rozcieńczać farby. Równie dobrze sprawdzi się ona także w czyszczeniu pędzli.
Jak zacząć malować farbami olejnymi? Istnieje wiele technik malowania farbami olejnymi. Największą popularnością cieszy się technika Impasto, alla prima oraz warstwowe malowanie.
Impasto to technika polegająca na nakładaniu grubej warstwy farby na podłoże za pomocą pędzla lub szpachelki. Generalnie chodzi tutaj o tworzenie tekstury farb olejnych. Widoczne są pociągnięcia pędzla lub szpachelki. Warto jednak pamiętać, że grube warstwy farby podczas utleniania – czyli wysychania mają tendencję do kruszenia się.
Laserunek to kolejna z technik stosowanych w malarstwie olejnym. Ma ona na celu dodanie jednolitej tonacji, wzmocnienia perspektywy barwnej, a także wydobycie poszczególnych kolorów z płótna. Polega ona na pokryciu kryjącą warstwą podłoża, które musi całkowicie wyschnąć. Następnie nakładamy laserunek, czyli kolejną warstwę farby olejnej rozcieńczonej olejem. Każda kolejna warstwa powinna zawierać większy dodatek rozcieńczalnika.
Malowanie warstwowe farbami olejnymi: jak to zrobić?
Warstwowe malowanie rozpoczynamy od namalowania wstępnej warstwy. Zaznaczamy kształty, cienie, nakładając kolory, które będziemy chcieli następnie rozbudowywać. Po wyschnięciu tzw. podmalówki możemy zacząć tworzyć właściwy obraz, to jest również doby moment na dopracowanie wszelkich detali. Ostatnim etapem w malowaniu warstwowym, jest werniksowanie. Warstwa werniksu zabezpieczy farby przed niekorzystnym działaniem warunków zewnętrznych. Przed przystąpieniem do ostatniego etapu musimy mieć pewność, że obraz całkowicie wysechł.
Technika alla prima (z języka włoskiego – oznacza za pierwszym razem) polega na wykończeniu obrazu olejnego już przy pierwszej nałożonej warstwie farb. Obrazy takie tworzone są dość szybko, często podczas jednej sesji. Często także, choć nie zawsze, widać na nich wyraźne ślady pracy – pociągnięcia pędzla i zacieki. Warto tutaj wspomnieć, że technikę alla prima stosowano od XVII wieku, jednak szczyt jej popularności przypada na XVIII oraz XIX wiek.
Praktyczne porady i wskazówki dotyczące malowania farbami olejnymi
Jeżeli chcemy malować obraz warstwami, powinniśmy pamiętać, aby dolne warstwy były mniej obfite od kolejnych, po to, aby stworzyć jednolitą całość. W przypadku pomyłki farby olejne tradycyjne można zetrzeć bawełnianą szmatką nasączoną terpentyną.
Pomiędzy warstwami farb olejnych dobrze jest odczekać, aż poprzednie całkowicie wyschną. Zapobiegnie to mieszaniu się poszczególnych barw. Tekstura farb olejnych jest tak naprawdę zależna od grubości nałożonej farby, a także sposobu jej nakładania. Różne tekstury możemy także osiągnąć poprzez zastosowanie różnych mediów.
Mieszanie farb olejnych będzie zdecydowanie łatwiejsze jeżeli użyjemy do tego palety oraz oleju lnianego, lub terpentyny. Tutaj należy zaznaczyć, że nie mieszamy farb olejnych z innymi rodzajami farb.
Na początek warto wybrać mniejszy zestaw farb olejnych, dzięki czemu będziemy mogli nauczyć się mieszać ze sobą poszczególne kolory, aby uzyskać inne barwy lub odcienie.
Jak czyścić pędzle z farby olejnej?
Czym zmyć farbę olejną z pędzli? Czyszczenie pędzli olejnych powinno odbyć się zaraz po skończonym malowaniu. W przeciwnym razie farba zaschnie na pędzlach i nie będzie możliwości jej usunięcia. Gęsta konsystencja farb olejnych sprawia, że do jej usunięcia najlepiej nadają się rozpuszczalniki. Doskonale w tej roli sprawdza się terpentyna lub benzyna lakowa. Od razu po malowaniu pędzle olejne można również wyczyścić ciepłą wodą z mydłem lub odrobiną płynu do mycia naczyń.
Po wyczyszczeniu pędzli powinniśmy osuszyć je ściereczką i pozostawić do całkowitego wyschnięcia – najlepiej w pozycji pionowej, włosie skierowane winno być ku górze.
Schnięcie obrazów olejnych: co warto wiedzieć? Jak przyspieszyć schnięcie farby olejnej?
Farby olejne wysychają zdecydowanie dłużej niż inne rodzaje farb. Proces schnięcia farb olejnych jest tak naprawdę utlenianiem. Czas do całkowitego utrwalenia jest tak naprawdę zależny od warunków otoczenia, grubości warstw farby, a także tego czy użyte zostały media, przyspieszające schnięcie.
Aby przyspieszyć proces schnięcia farb, można również wykorzystać sykatywę. Medium te redukuje jednak elastyczność i trwałość farb, dlatego też należy jej używać oszczędnie.
Całkowicie wyschnięty obraz można dodatkowo zabezpieczyć poprzez werniksowanie. Czym jest werniksowanie? Ten proces ma na celu głównie zabezpieczyć powierzchnie obrazu, a dodatkowo wydobywa on głębie kolorów.
Współczesne farby olejne w porównaniu do tradycyjnych
Pierwotnie farby olejne przechowywane były w szklanych strzykawkach lub świńskich pęcherzach. Tubki farb olejnych wynalezione zostały w 1841 roku przez portrecistę Johna Goffe Randa. Od tej pory farby olejne mogły być produkowane luzem i sprzedawane w blaszanych tubkach z nakrętką. Wytwarzane wtedy farby cechowały się zrównoważoną konsystencją, którą artysta mógł rozcieńczać olejem, terpentyną lub innymi mediami rozrzedzającymi.
Wiele osób twierdzi, że bez tubek farb olejnych nie byłoby dziś impresjonizmu. Dla impresjonistów farby olejne w tubkach oferowały łatwo dostępną różnorodność kolorów, motywując ich do spontanicznych wyborów kolorystycznych.
Dzisiejsze farby olejne nieco różnią się od pierwotnej wersji. Nowością na rynku są farby olejne wodorozcieńczalne. Gwarantują one efekt tradycyjnego malarstwa olejnego, jednak z wykluczeniem szkodliwych substancji i nieprzyjemnych zapachów. Ten rodzaj farb olejnych doskonale sprawdzi się w przypadku małych pomieszczeń i alergików.
Podsumowanie
Decydując się na kupno farb olejnych, powinniśmy zwrócić uwagę na głębię kolorów, czas schnięcia, a także trwałość i stabilność na podłożu. W ofercie naszego sklepu posiadamy farby olejne marki Faber-Castell, Maries, Daler-Rowney, Astra Artea oraz Derwent. Farby olejne autorstwa powyższych marek dostępne są w zestawach po 6, 12 lub 24 kolory.
