Rodzaje pędzli i ich zastosowanie

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów pędzli. Ich ilość oraz nazewnictwo, czasem mogą przyprawić o ból głowy poczatkującego artystę. Które z nich odpowiednie będą do malarstwa akwarelowego, a które do olejnego? Czym się od siebie różnią? W naszym artykule opiszemy różne rodzaje pędzli, a także wyjaśnimy czym się od siebie różnią.

Historia powstania pędzli

Pędzle znane są ludzkości już od epoki paleolitu. Od tamtej pory nie zmieniły one za bardzo swojej pierwotnej formy. Zmienił się jedynie rodzaj włosia wykorzystywanego do ich produkcji, a także sposób jego mocowania. Starożytne egipskie pędzle wykonywane były z rozłupanych liści palmowych. Wykorzystywano je do upiększania otoczenia, poprzez tworzenie malunków np. na ścianach kamieni. Znaleziono również bardzo stare pędzle do produkcji których wykorzystano sierść zwierzęcą. Obecnie wykorzystywane jest zarówno włosie zwierzęce jak i syntetyczne.

Rodzaje pędzli i ich zastosowanie

Podczas wyboru pędzli powinniśmy zwrócić uwagę na rodzaj i jakość włosia. Aby odpowiednio chłonęły one farbę, a także prawidłowo ją rozprowadzały powinny posiadać włosie o różnej długości. Różnica powinna jednak oscylować w granicy milimetra. Jeżeli będzie ona większa pędzel nie będzie w sposób prawidłowy nakładał farby.

Ważna jest także struktura włosia. Jego końcówki powinny być rozdwojone, gwarantuje to prawidłowe utrzymanie farby. Istotny jest też rodzaj materiału, z którego została wykonana skuwka. Dlaczego? W przypadku wykorzystania zwykłej blachy, łączenie włosia z rączką szybko zacznie rdzewieć. W efekcie rdzę przypadkowo przenieść możemy na obraz. Aby unikną tego rodzaju sytuacji warto zdecydować się na pędzle, których skuwki wykonane zostały z niklowanego mosiądzu lub złota.

Pędzle okrągłe

Okrągłe pędzle podzielić możemy na wersję ze szpicem lub bez. Te pierwsze posiadają włosie uformowane właśnie w szpic. Dzięki niemu malować można linie zarówno cienkie jak i grube, a także tworzyć można różnego rodzaju detale i kropki. Taki rodzaj pędzli da się łatwo kontrolować podczas pracy z farbą, ponieważ nabiera jej znacznie mniej niż w przypadku pędzli płaskich. Podczas produkcji tego rodzaju pędzli wykorzystuje się dwa rodzaje włosia: syntetyczne oraz sobolowe. Dedykowane są one wszystkim rodzajom farb, jednakże najlepiej sprawdzą się w przypadku gwaszy, temper, oraz akryli.

Istnieją również pędzle okrągłe „w szpic” z dłuższym włosiem. Stanowią one doskonałe rozwiązanie do malowania długich linii, podpisów, a także do konturowania. Popularne jest wykorzystywanie ich do malowania sierści, włosów, traw, gałęzi oraz łodyg.

Pędzle okrągłe bez szpica doskonale sprawdzą się podczas wypełniania, retuszowania oraz wykańczania. Ze względu na ich formę najczęściej wykorzystywane są one w malarstwie akrylowym oraz olejnym. Wytwarzane są zarówno z różnego rodzaju włosia syntetycznego jak i naturalnego Polecane są one do stemplowania, mieszania oraz rozcierania kolorów.

Pędzle płaskie

Pędzle płaskie posiadają główkę w kształcie prostokąta, swojej budowie zawdzięczają bardzo dobrą zdolność chłonięcia. Jednocześnie łatwo się nimi manewruje, dzięki czemu świetnie sprawdzą się one w technice akwarelowej. Warto jednak zaznaczyć, że płaskie pędzle w zależności od rodzaju włosia, dedykowane są do wszystkich rodzajów farb. Polecane jest wykorzystywanie ich do gruntowania, lawowania, tonowania, werniksowania, a także pokrywania farbą dużych powierzchni obrazu.

Do ich produkcji popularne jest wykorzystywanie włosia syntetycznego, borsuczego, sobolowego oraz szczeciny świńskiej. Pędzle płaskie w zależności od ułożenia, pozwalają osiągnąć wiele różnych efektów. Malować nimi możemy długie i cienkie linie, precyzyjne detale, a nawet zaokrąglone kształty. Idealnie sprawdzą się również do malowania przy użyciu dużej ilości wody lub farby, zwilżania powierzchni oraz pochłaniania nadmiaru mediów.

Pędzle skośne

Pędzle skośne to wariant pędzli płaskich, posiada on jednak ściętą końcówkę, płaską skuwkę i długą rączkę. Ze względu na krótsze włosie z jednej strony nie nabierają one tak dużo farby, jak wersja płaska. Jednakże ostre zakończenie główki pozwala malować geometryczne kształty. Pędzle skośne często wykorzystywane są także do tworzenia tła, a także do retuszowania.

Pędzle skośne produkowane są ze szczeciny świńskiej, włosia sobola lub włosia syntetycznego. Z tego też względu polecane jest wykorzystywanie ich do malowania farbami akrylowymi oraz olejnymi.

Pędzle wachlarzowe

Wachlarzowe pędzle swoja nazwę zawdzięczają ułożeniu włosia. Jest ono rozłożone na bazie półokręgu, w zależności od producenta może być mniej lub bardziej zbite. Wytwarzane mogą być z dwóch rodzajów włosia: borsuczego lub syntetycznego. Tutaj warto zaznaczyć, że włosie naturalne jest bardziej delikatne, dlatego też lepiej sprawdzi się ono do mieszania kolorów. Natomiast wersja syntetyczna zdecydowanie lepiej sprawdzi się do nadawania różnego rodzaju faktur.

Pędzle wachlarzowe wykorzystywane mogą być podczas malowania farbami: akrylowymi, olejowymi, akwarelowymi oraz temperami. Stanowią one doskonałe rozwiązanie do rozcierania granic pomiędzy kolorami. Doskonale sprawdzą się również podczas malowania kęp trawy, koron drzew, ogólnie pojętej roślinności, cętek, futra sierści i wielu innych. Popularne jest również wykorzystywanie ich do lakierowania obrazów oraz nadawania faktur.

Pędzle „koci język”

Pędzle typu „koci język” mają płaksie skuwki, w których znajduje się krótkie zaokrąglone włosie. Ze względu na ich budowę dobrze utrzymują farby olejne, temperowe, akwarelowe, a także atramenty. Do ich produkcji najczęściej wykorzystuje się włosie sobolowe. Ten rodzaj pędzli doskonale sprawdzi się zarówno do malowania krótkich pociągnięć, jak również do tworzenia drobnych szczegółów. Dzięki nim plamy są zdecydowanie bardziej delikatniejsze niż w przypadku pędzli płaskich.

Pędzle sztyletowe (Dagger – sztylet, Sword – miecz)

Pędzle sztyletowe nazywane są tak ze względu na ich wygląd. Zaokrąglone, skośne główki sprawiają, że przypominają one sztylet lub miecz. Z ich pomocą malować można proste linie, plamy czy zaokrąglone smugi. Popularne jest wykorzystywanie tego rodzaju pędzli do malowania traw, liści, a nawet płatków kwiatów.

Warto jednak wiedzieć, czym różnią się od siebie te dwa modele pędzli. Otóż te określane mianem Dagger posiadają zdecydowanie krótsze włosie od tych nazywanych Swordami. Jednak ze względu na coraz większą ilość producentów długość włosia oraz nazewnictwo mogą się różnić. Pędzle sztyletowe znaleźć można zarówno z włosiem naturalnym jak i syntetycznym.

Pędzle filbert – Orzech Laskowy

Pędzle nazywane filbertami lub orzechami laskowymi, swoją nazwę zawdzięczają kształtowi. Łączą one w sobie cechy zarówno pędzli płaskich jak i okrągłych. Koniec główki przybiera formę owalu, dzięki czemu ten model świetnie sprawdzi się przy retuszowaniu i wykończeniu. Do ich produkcji najczęściej wykorzystuje się włosie borsucze, sobolowe, syntetyczne, a także świńską szczecinę. Pędzle w kształcie orzecha laskowego najlepiej sprawdzą się w malarstwie akrylowym i olejnym.

Egbert to odmiana pędzli filbert. Charakteryzują się one długim, sprężystym włosiem. Ich skuwka jest płaska natomiast końcówka zaokrąglona, dzięki czemu są one odpowiednie do mieszania farb. Najczęściej do ich produkcji wykorzystywane jest włosie borsucze, dlatego też pędzle te świetnie sprawdzą się w malarstwie olejowym oraz akrylowym.

Pędzle typu liner

Linery to pędzle kaligraficzne. Posiadają one bardzo długie włosie, często zakończone delikatnym szpicem. Najczęściej powstają z włosia bawolego, sobolowego lub syntetycznego. Charakteryzują się bardzo dobrą zdolnością zatrzymywania farby i wody. Dzięki nim stworzyć można fantazyjne napisy i podkreślenia. Linery dedykowane są farbom akwarelowym oraz tuszom.

Podsumowanie

Pędzle dedykowane technice akwareli z reguły posiadają okrągły kształt – w przypadku mniejszych rozmiarów jest on spiczasty, dzięki czemu lepiej zatrzymują wodę i medium. Ich włosie powinno być naturalne i miękkie. Te wykonane z włosia syntetycznego szybko tracą swój kształt, przez co dość często trzeba będzie je wymieniać. Warto jednak zaznaczyć, że nie zawsze tak musi być. Czasem znaleźć można pędzle z włosiem syntetycznym, które charakteryzują się bardzo dobra jakością. Spisują się one tak samo dobrze jak te wykonane z naturalnych materiałów.

Pędzle do farb akrylowych powinny być wykonane z naturalnej szczeciny lub z nylonu. Ze względu na to, że akryle są dość ciężkie, to miękkie pędzle nie poradziłyby sobie z ich nakładaniem.

Pędzle do malarstwa olejowego przede wszystkim powinny charakteryzować się odpowiednia sztywnością. Niestety miękkie pędzle stosowane do technik akwarelowych zupełnie nie zdają tutaj egzaminu. Warto zaopatrzyć się w pędzle, których włosie wykonane jest z materiałów syntetycznych lub szczeciny.